Yeni Zelanda'nın Kuzey Adası'nda yerli Maori şeflerinden oluşan bir konsey, 27 yaşındaki Ngā Wai hono i te pō'yu, kraliçe anlamına gelen kuini kelimesiyle taçlandırdı.
O, yalnızca ikinci Maori kraliçesidir; ilki büyükannesi Te Arikinui Dame Te Atairangikaahu'dur.
Oymalı tahta bir tahtta oturan yeni kraliçe, Kiingitanga veya Māori kral hareketinin merkezi olan Tûrangawaewae Marae'de düzenlenen bir toplantıda duyuruldu.
1858 yılında ilk Maori kralının kutsanmasında kullanılan İncil'le kutsanan kadın, babasının cenaze töreni öncesinde dualar ve ilahiler okunurken çelenk ve pelerin giyerek tabutunun önünde oturdu.
Daha sonra oyulmuş savaş kanolarından veya wakalardan oluşan bir filo, kralı Maori halkı için kutsal olan Taupiri Dağı'ndaki son dinlenme yerine taşındı.
Kral, taç giyme töreninin 18. yıl dönümünü kutlamasının hemen ardından, hastanede geçirdiği kalp ameliyatından sonra hayatını kaybetti.
Ngā Wai hono i te pō'nun kraliçe olarak adlandırılması, nesiller arası bir değişimi işaret ediyor. Birçok kişi bunu bir yenilenme hareketi ve genç Mâori üyeleri üzerinde olumlu bir etki olarak görüyor.
Yeni kraliçe, Maori kültür çalışmaları alanında yüksek lisans derecesine sahip ve Maori dilinde sahne sanatları için kullanılan kapa haka terimini öğretiyor.
TÖRENE DAİR...
Kiingi Tuheitia'nın cenaze töreninin bir kısmına haka dansı eşlik etti, tören ayrıntılı ve birçok bölümde duygusaldı. Tabutu daha sonra Waikato Nehri boyunca bir waka filosu tarafından götürüldü ve ardından Taupiri Dağı'na taşındı ve orada dinlenmeye bırakıldı.
Tören, Kiingi Tuheitia'nın ölümünün ardından bir hafta süren resmi sürecin sonunu getirdi.
Kiingitanga veya Maori kral hareketinin sözcüsü Rahui Papa, Kiingi Tuheiti'nin ölümü sırasında şunları söyledi: "Kiingi Tuheitia'nın ölümü, Te Kiingitanga, Maaoridom ve tüm ulusun takipçileri için büyük bir üzüntü anıdır. Öteki dünyaya göçmüş bir şef. Sevgiyle uyu."
KRALA SEVGİ SELİ
Yeni Zelanda'nın muhalefetteki İşçi Partisi lideri Chris Hipkins, kralın ölümünden kısa bir süre sonra, "Ülkemiz yas tutacak," dedi. "O, kötü bir mizah anlayışına sahip harika bir kraldı ama aynı zamanda çok iyi bir adamdı... Yeni Zelandalıları bir araya getirmeye gerçekten odaklanmıştı."
Yeni Zelanda Başbakanı Christoper Luxon, Kral Tuheitia'yı "Māori'ye ve tüm Yeni Zelandalılara olan bağlılığının ülke çapında hissedildiği" bir lider olarak övdü.
ELEŞTİRİLER DE AZ DEĞİLDİ
Ancak hükümetinin politikaları bazı Yeni Zelandalılar tarafından Maori karşıtı olmakla suçlanan Bay Luxon, Güney Kore'de resmi bir ziyarette bulunduğu için cenaze törenine katılmadı.
Geçtiğimiz yıl, Yeni Zelanda genelinde binlerce protestocu hükümetin Yerli haklarını artıran politikaları tersine çevirme planlarına karşı bir araya geldi. Bunlar arasında Jacinda Ardern hükümeti sırasında kurulan Maori Sağlık Otoritesi Te Aka Whai Ora'nın kapatılması ve bazı departmanların isimlerinin Maori dilinden İngilizceye çevrilmesi planları da vardı.
3 GÜNDEN 7 GÜNE UZATILDI
Kiingi Tuheitia'nın resmi yas süresi, kendisine saygılarını sunmak için gelen kalabalık heyetlere yer açmak amacıyla normaldeki üç günden yedi güne uzatıldı.
BBC Newsday'e konuşan Maori gazeteci Mereana Hond, "Daha önce böyle bir şey yaşamadım" dedi.
"Bu koalisyon hükümeti altında çok fazla siyasi ve sosyal baskı altında olduğumuz bir dönemde, Aotearoa/Yeni Zelanda'nın tüm kabilelerine liderlik eden; yükselişte olan bir kralı kaybettik."
KISACA KİİNGİ TUHEİTİA POTATAU TE WHEROWHERO
Kiingi Tuheitia Pōtatau Te Wherowhero 1955'te Tūheitia Paki olarak doğdu ve annesi Te Arikinui Dame Te Atairangikaahu'nun ölümünün ardından 2006'da taç giydi. Annesi gibi o da büyük bir birleştirici figür olarak görülüyordu ve yakın zamanda Māori'leri onları hedef alan politikalar karşısında bir arada durmaya çağırdı.
Maori monarşisi, farklı Maori kabilelerinin Yeni Zelanda'nın İngiliz sömürgecilerine karşı yaygın toprak kaybını önlemek ve Maori kültürünü korumak için Avrupa monarşisine benzer bir birleştirici figür yaratmaya karar verdiği 19. yüzyıla dayanır. Rol büyük ölçüde törenseldir.