19 Mayıs 1919, Türk milletinin bağımsızlık yolculuğunun ilk adımı, işgalci güçlere, saltanata ve hilafete karşı başkaldırının simgesi olarak tarihteki yerini aldı.
Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a çıkarak yaktığı Kurtuluş meşalesi, Anadolu’da başlayacak olan destansı mücadelenin fitilini ateşledi.
“1919 SENESİ MAYISININ 19’UNCU GÜNÜ SAMSUN’A ÇIKTIM”
Atatürk, kendi yaşam öyküsünü anlattığı “Nutuk” adlı eserine şöyle başlar:
“1919 senesi Mayısının 19’uncu günü Samsun’a çıktım”
Ve yıllar sonra kendisine hangi gün doğduğu sorulduğunda gururla, “19 Mayıs” diyecekti.
Çünkü bu tarih sadece onun değil, tüm Türk milletinin yeniden doğuşunun simgesidir.
Mondros Mütarekesi sonrasında ülkenin birçok bölgesi işgal altındayken, Anadolu henüz düşman ayakları altına girmemişti.
Halk, yurdun dört bir yanında işgallere karşı direnç gösterirken, Mustafa Kemal Paşa 9. Ordu Müfettişi olarak geniş yetkilerle Samsun’a gönderildi. Emrine iki kolordu verildi. Atatürk'ün görünürde görevi bölgede yaşanan güvensizlik ve kargaşayı bastırmaktı. O ise çok daha büyük bir vizyona sahipti: Kayıtsız şartsız millet egemenliğine dayanan bağımsız bir Türk devleti kurmak.
TÜRK GENÇLİĞİNE ARMAĞAN ETTİ
19 Mayıs’ın anlamı sadece bir tarih değil, aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti’nin temelinin atıldığı gündür. Bu nedenle Atatürk, bu önemli günü Türk gençliğine armağan etti. İlk olarak 24 Mayıs 1935’te Beşiktaş’ın girişimiyle, Fenerbahçe ve Galatasaray sporcularının katılımıyla “Atatürk Spor Günü” olarak kutlandı.
Sonraki yıllarda Beşiktaş’ın kurucu üyelerinden Ahmet Fetgeri Aşeni’nin önerisiyle bayramın kapsamı genişletildi ve tüm gençliğe mal edilerek “Gençlik ve Spor Bayramı” adını aldı. Atatürk’ün onayıyla 1938'den itibaren her yıl 19 Mayıs resmî bayram olarak kutlanmaya başlandı.
1980 darbesi sonrasında bayramın adı bugünkü hâlini aldı: 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı. Bugün her yıl başta başkent Ankara olmak üzere Türkiye’nin dört bir yanında ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde coşkuyla kutlanıyor.
Spor gösterileri, törenler ve gençlerin öncülüğünde düzenlenen etkinliklerle bu büyük gün yaşatılıyor.
19 Mayıs, Atatürk’ün gençliğe duyduğu güvenin ve milletin kararlılıkla yürüttüğü bağımsızlık mücadelesinin sembolüdür. Sadece bir bayram değil, aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş felsefesinin başlangıcıdır.