Türkiye'de 2024 yılında pek çok sanat etkinliğine sansür uygulandı. Tiyatrodan sinemaya, görsel sanatlardan festivallere kadar pek çok alan büyük ve yoğun baskılarla engellendi.
Friedrich Naumann Vakfı İstanbul Ofisince desteklenen Sanat Özgürlüğünü İzleme Platformu (SÖZ) Türkiye’deki sanat ihlallerine dair bir rapor yayınladı. Rapora göre Türkiye’deki sanat eksenli tüm sektörler yara aldı. Son 6 aylık raporda pek çok sebepten ötürü sert tutumlar ve söylemler gelişti ve yapılan saldırılar sanat kurumlarını zora soktu.
Sanat Özgürlüğünü İzleme Platformu’nun 2023 yılının ilk 6 ayına yönelik raporunda 95 ihlalin yapıldığı yer almıştı. Bu yıl ise bu sayı 126’ya çıktı. Rapora göre pek çok sanat etkinliği farklı siyasi görüşte olanlara uygulandı. Muhalif seslerin etkinlikleri bir bir yasaklandı.
FİLM SEKTÖRÜ BASKI ALTINDA
Sanatsal ifade özgürlüğü ihlallerinin sektöre göre dağılımına bakıldığında en büyük baskının film alanında, ardından müzik sektöründe olduğu görüldü. 2024 raporunda edebiyat/yayıncılık alanındaki ihlallerde de çok büyük bir artış görülüyor. Sanat Özgürlüğünü İzleme Platformu 2024’ün ilk 6 ayında film sektöründe 29, müzik sektöründe 27, edebiyat/yayıncılık alanındaysa 17 ihlal raporladı. Rapora göre görsel sanatlar alanında 9, komedi alanındaysa 4 ihlal söz konusu.
Baskılanan film sektörünü müzik ve edebiyat sektörü izledi. Raporda film sektöründe 29, müzik sektöründe 27, edebiyat yayıncılık alanında da 17 ihlalin yer aldığına vurgu yapıldı.
FESTİVALLER İPTAL EDİLDİ
Festival ve şenliklerde de pek çok ihlal yaşandı. 13 festivale yönelik hak ihlali raporlandı, görsel sanatlar alanında 9, komedi alanında da 4 ihlal raporlandı. Bu rakamlar sanat severler arasında ve sanat camiası arasında kaygıyla karşılandı.
YAYINCILIK SANSÜRÜ DİKKAT ÇEKİYOR
Rapora göre yayıncılık alanına yapılan sansür de dikkatlerden kaçmadı. 21 sansür haberinin 7’si yayıncılık alanına, 4’ü dizi ve TV şovlarına, 2’si sinema sektörüne, 2’si tiyatroya, 2’si müzik, 2’si sergi, 1’i festival ve 1’i komedi alanına yapıldı.
SANATÇILAR HEDEFE KONULDU
Rapora göre pek çok sanatçı hedef gösterildi. 22 hedef göstermenin/saldırının yapıldığı belirtildi. Film sektöründen 10 kişiye sansür uygulanırken, müzik sektöründen de sansürlenen kişi sayısın da 5 olduğuna değinildi. Raporda bazı oyuncuların oynadıkları oyunlar yüzünden ve/veya siyasi görüşleri yüzünden baskılandığı, sansürlendiği söylendi.