Bilim dünyası, yıllardır süregelen "Tavuk mu yumurtadan çıkar yumurta mı tavuktan? tartışmasına yeni bir bakış açısı getirdi. 2017 yılında keşfedilen fosilleşmiş bir organizma sayesinde bilim insanları, yumurtaların hayvanlardan çok daha önce, evrimsel sürecin erken dönemlerinde ortaya çıkmış olabileceğini ortaya koydu.
İLKEL YUMURTA BULUNDU
Hawaii'de keşfedilen ve bir milyar yıl öncesine ait olduğu belirlenen Chromosphaera perkinsii, ilk bakışta sıradan bir tek hücreli organizma gibi görünüyordu ancak yapılan incelemeler, bu organizmanın hücre bölünmesi sırasında ilkel bir yumurtayı andıran yapılar oluşturduğunu ortaya çıkardı. Cenevre Üniversitesi'nden araştırmacılar, bu organizmanın, hayvan embriyolarına benzeyen çok hücreli yapılar oluşturabildiğini keşfetti.
Nature dergisinde yayımlanan çalışmanın başyazarı Omaya Dudin, bu bulguların, yumurtaların evrimsel anlamda hayvanlardan önce ortaya çıktığına dair önemli bir kanıt sunduğunu vurguladı. Bu keşif, yaşamın ilk evrelerine dair bildiklerimizi yeniden şekillendirebilir. Dudin'in açıklamaları şöyle,
“‘Chromosphaera perkinsii’, tek hücreli bir tür olmasına rağmen gösterdiği davranış biçimi, çok hücreli koordinasyon ve farklılaşma süreçlerinin, ilk hayvanların Dünya’da ortaya çıkmasından çok daha önce zaten mevcut olduğunu gösteriyor.”
Bir milyar yıl önce hayvanların evrimsel çizgisinden ayrılan bir canlı türü olan Chromosphaera perkinsii üzerinde yapılan yeni bir araştırma, çok hücreli yaşam formlarına geçişin sırlarını aydınlatmaya yönelik önemli ipuçları sağladı. Bilim insanları, C. perkinsii'nin gelişimi üzerinden, tek hücreli organizmalardan çok hücreli yapılar oluşturan organizmaların evrimsel geçiş sürecini incelediler.
C. PERKİNSİİ BÖLÜNEREK ÇOK HÜCRELİ KOLONİLER OLUŞTURUYOR
Araştırmaya göre, C. perkinsii belirli bir büyüklüğe ulaştığında, daha fazla büyümek yerine, bölünerek çok hücreli koloniler oluşturuyor. Bu koloniler, en az iki farklı hücre tipinden oluşuyor ve yaşam döngülerinin üçte birini bu çok hücreli yapılar içinde geçiriyor. Bilim insanları, bu süreci "şaşırtıcı" bir şekilde tanımlarken, kolonilerin bölünme biçiminin, hayvanlarda embriyonik gelişimin erken aşamalarını anımsattığını belirttiler.
Bu keşif, çok hücreli yapının evriminin, hayvanların ortaya çıkmasından çok daha önce başladığını düşündürüyor. Araştırmacılar, bu süreçte hayvan embriyosunun erken gelişim aşamalarına benzeyen bir yapı ve bölünme düzeni gözlemlediler. Ayrıca, bu gelişimsel araçların, tavukların evriminden çok daha önce doğada mevcut olabileceğini ifade ettiler ancak yine de, C. perkinsii’deki çok hücreli gelişimin evrimsel olarak farklı bir şekilde meydana gelmiş olabileceği ihtimali de göz önünde bulunduruluyor.
Bu bulgular, tek hücreli organizmalardan çok hücreli yapılar oluşturan organizmaların evrimsel sürecine dair daha fazla bilgi edinmek için önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Araştırmaların devamı, bu geçişin mekanizmalarının nasıl evrimleştiğini daha ayrıntılı bir şekilde ortaya koyabilir.
Çalışmanın bir diğer yazarı Marine Olivetta, “Çok yakın zamanda keşfedilen bir tür, bize bir milyar yıldan daha geriye gitme olanağı sağlıyor” dedi.