CHP'den asgari ücret için ara zam çağrısı: Asgari ücretlinin alım gücü eridi

CHP İstanbul Milletvekili ve TBMM Anayasa Komisyonu Üyesi Zeynel Emre, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın yanıtlaması istemiyle Meclis’e sunduğu soru önergesinde, 2025 yılında asgari ücrete ara zam yapılmamasını eleştirdi. Emre, yüksek enflasyon karşısında asgari ücretlinin alım gücünün ciddi biçimde düştüğünü belirterek hükümeti göreve çağırdı.

'ASGARİ ÜCRET 2022 VE 2023’TE İKİ KEZ ARTIRILMIŞTI'

Emre, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 39. maddesine atıfla, asgari ücretin işçilerin ekonomik ve sosyal durumlarına göre belirlenmesi gerektiğini hatırlattı. 2022 ve 2023 yıllarında bu ilkeye uygun şekilde Temmuz aylarında ek zam yapıldığını belirten Emre, benzer koşulların 2025 yılında da geçerli olduğuna dikkat çekti.

'TÜİK VERİLERİ, YENİDEN ZAM YAPILMASININ GEREKLİLİĞİNİ GÖSTERİYOR'

TÜİK'in 2023 Haziran ayı için açıkladığı yüzde 38,21’lik enflasyonla, 2025 Mayıs ayı verisi olan yüzde 35,41’in birbirine çok yakın olduğuna işaret eden Emre, bu benzerliğin 2025’te de ara zam yapılması gerektiğini gösterdiğini vurguladı. 2023 yılında yapılan zam öncesinde asgari ücrette yaşanan reel kaybın yaklaşık yüzde 15 olduğunu hatırlatan Emre, benzer şekilde 2025’te de benzer bir reel kaybın yaşandığını ifade etti.

'OVP HEDEFLERİ TUTMADI, ZAM ORANI ENFLASYONUN GERİSİNDE KALDI'

Zeynel Emre, 2023 Eylül ayında açıklanan Orta Vadeli Program’da (OVP) 2024 yılı için öngörülen yüzde 33 enflasyon hedefinin çok üzerinde gerçekleşen yüzde 44,38’lik resmi enflasyona rağmen, işçilere sadece yüzde 30 oranında zam yapıldığını belirtti. Bu durumda işçilerin reel kaybının 14,38 puan olduğuna dikkat çekti.

“MERKEZ BANKASI'NIN TAHMİNLERİ 2025 İÇİN DAHA DA YÜKSEK”

Emre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan’ın 2025 yılı ikinci enflasyon raporuna atıfla, enflasyon tahmininin yüzde 24 seviyesinde gerçekleşeceğini söylediğini aktardı. Bu oranın, OVP’de revize edilen yüzde 17,5’lik hedefin 6,5 puan üzerinde olduğuna işaret eden Emre, düşük tutulan ama tutmayan hedeflerin maaşlarda her ay reel düşüşe neden olduğunu belirtti.

ANAYASA'NIN 55. MADDESİNE ATIF

Emre, Anayasa’nın 55. maddesini hatırlatarak, devletin çalışanların geçim şartlarını ve ülkenin ekonomik durumunu gözeterek adil bir ücret belirlemek zorunda olduğunu vurguladı. Reel ücretlerdeki düşüşün anayasal bir ihlal olduğunu belirten Emre, kamuoyunun asgari ücrete ara zam yapılıp yapılmayacağı konusunda bilgilendirilmesini istedi.

ASGARİ ÜCRETLİNİN KAYBI NASIL TELAFİ EDİLECEK?

Zeynel Emre'nin Bakan Vedat Işıkhan’a yönelttiği sorular şöyle:

Türkiye’de asgari ücretle çalışanların sayısı nedir ve toplam istihdamın ne kadarına tekabül etmektedir?

TÜİK’in açıkladığı 2024 yılı resmi enflasyon oranı yüzde 44,38’den 14,38 puan aşağıda zam yapılmıştır. Bu durum asgari ücretlinin reel kaybını nasıl telafi edecektir? Bu konuda Bakanlığınızın ilgili diğer bakanlıklarla yaptığı bir çalışma söz konusu mudur?

TÜİK’in enflasyon verileri ile asgari ücret artışı arasındaki makasın giderek açıldığı görülmektedir. Bu durum, yoksulluk ve gelir adaletsizliğini derinleştirmeyecek midir?

Anayasa’nın 55. maddesi, devlete “çalışanların yaşam düzeyini yükseltme” yükümlülüğü getirir. İlgili madde, “Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alır. Asgari ücretin tespitinde çalışanların geçim şartları ile ülkenin ekonomik durumu da göz önünde bulundurulur.” ilkesini hükme bağlamıştır. Reel ücretlerdeki bu düşüş, Anayasal bir ihlal oluşturmuyor mu?

Anayasamızın 55. maddesinin ruhuna ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun 39. maddesine uygun olarak, 2022 ve 2023’te olduğu gibi enflasyonun ücret artışını aştığı durumlarda ara zam yapılması uygulaması tekrar gündeme alınacak mıdır?

Asgari ücret tespitinde kullanılan “sepet” ve “enflasyon hesaplama yöntemi” revize edilecek midir?