Kara Cuma Black Friday: Büyük indirimlerin ardındaki tarihçe ve ekonomik etkiler

Bugün, dünya genelinde milyonlarca kişi büyük indirimlerle alışveriş yapmak için mağazalara veya internet sitelerine akın ediyor. Kara Cuma (Black Friday), alışveriş dünyasında yılın en heyecanlı günlerinden biri haline gelmiş durumda. Türkiye'deki markalar da bu günü "Efsane Cuma", "Şahane Cuma" gibi isimlerle pazarlayarak, tüketicilere cazip fırsatlar sunuyor.

Black Friday’in kökenleri

Black Friday, ABD’de her yıl kasım ayının dördüncü perşembe günü kutlanan Şükran Günü'nün ertesi günü, ailelerin alışverişe çıktığı geleneksel bir gün olarak ortaya çıktı. Bu günde mağazalar, sezonun en büyük indirimlerini yaparak müşteri çekmeye çalışır.

Kara Cuma'nın tarihi

"Kara Cuma" ifadesinin tarihi, alışverişten çok daha eskiye dayanıyor. İlk kez 1951 yılında "Factory Management and Maintenance" dergisinde işçilerin hastalık bahanesiyle işe gelmedikleri bir gün için kullanıldı. Philadelphia polisinin de aşırı kalabalıklardan ötürü bu adı verdiği ifade, zamanla alışveriş dünyasında da kabul görmeye başladı.

Amerika Birleşik Devletleri Şükran Günü'ne hazırlanıyor: Şükran Günü nedir hangi ülkelerde kutlanır?

Küresel yayılım ve Türkiye’de Kara Cuma

Black Friday, ABD’den başlayıp küreselleşme ile hızla yayılmaya başladı. Kanada, ABD ile sınır komşusu olduğu için bu geleneği benimseyen ilk ülke oldu. Hızla diğer ülkelere de sıçrayan Black Friday, İngiltere, Hindistan ve Meksika gibi ülkelerde de büyük bir alışveriş etkinliği halini aldı. 2010 yılından itibaren İngiltere'de de Black Friday kampanyaları artmış, Amazon gibi büyük çevrimiçi alışveriş platformları indirimlerini bu ülkelere de taşındı.

Türkiye’de Kara Cuma, yıllar içinde farklı isimlerle kendine yer buldu. Türk markaları, alışveriş çılgınlığını kendi pazarlarına uygun halde "Efsane Cuma", "Güldüren Cuma" gibi isimlerle sundu. 2015’ten itibaren, Türkiye'nin büyük çevrimiçi alışveriş platformları da Black Friday indirimlerini uygulamaya başladı. Hatta bazı markalar, Kara Cuma'ya karşı kendi "White Friday" (Ak Cuma) gibi alternatiflerini sundu.

Büyük indirimlerin ekonomiye etkisi

Black Friday, sadece alışveriş tutkunlarının değil; ekonominin de önemli bir parçası haline geldi. ABD’de yapılan araştırmalara göre, 2023'te Kara Cuma’da dünya genelinde 70,9 milyar dolarlık bir alışveriş hacmi oluştu. Bu, bir önceki yıla kıyasla yüzde 8’lik bir artış anlamına geliyor. İngiltere'de de toplam alışverişin 9 milyar doları aşması bekleniyor. Diğer taraftan, Afrika'nın gelişen ekonomilerinde de Kara Cuma’nın etkisi büyüyor. Örneğin, Güney Afrika, Nijerya ve Kenya gibi ülkelerde yapılan ödemeler, bu özel günün etkisiyle yüzde 83 oranında artmış. Arjantin’de ekonomik kriz ortamında bile geçen yıl Black Friday alışverişleri yüzde 104 arttı.

Gerçek indirimler mi?

Black Friday indirimlerinin her zaman vaat edilen kadar büyük olmadığı da sıkça dile getirilen bir konu. Bazı ürünler, indirimle satılıyormuş gibi görünse de aslında daha önce fiyatları şişirilmiş olabiliyor. Bu yüzden tüketicilerin, alışveriş yapmadan önce fiyat karşılaştırması yaparak ve güvenilir sitelerden alışveriş yaparak dolandırıcılık gibi durumlarla karşılaşmamak için dikkatli olmaları öneriliyor.

Tüketicilere uzman tavsiyeleri

Uzmanlar, Black Friday alışverişinde yapılan büyük indirimlerin cazibesine kapılmamaları için tüketicilere bazı önerilerde bulunuyor. Bunlar arasında alışverişe acele etmeden, kampanyaları iyice araştırıp fiyat karşılaştırması yapmanın önemi vurgulanıyor. Ayrıca alışveriş yaparken bilinmeyen internet sitelerinden kaçınmak ve kullanıcı yorumlarının sahte olup olmadığını kontrol etmek de önemli. Satın alınan ürünleri ve siteleri dikkatlice incelemek, daha sorunsuz bir alışveriş deneyimi yaşanmasına yardımcı oluyor.